De blik van Joris - Zorgplicht behoort blijkbaar niet tot basic package

Een paar weken geleden kwam er een gerechtelijke uitspraak voorbij. Een ondernemer had een accountant aansprakelijk gesteld. 

Kern van de zaak: Het was corona, de ondernemer had recht (of meende achteraf recht te hebben) op een van de corona steunmaatregelen. De accountant had deze echter niet voor de ondernemer aangevraagd. Conclusie voor de ondernemer: dan gaan we onze schade wel verhalen op de accountant. De rechter concludeerde echter dat de opdracht van de accountant niet voorzag in het aanvragen van dit soort subsidies en dat er ook geen sprake was van een ‘spontane adviesverantwoordelijkheid’. 

De accountant is in het gelijk gesteld dus dan hoor je er niet zoveel meer over. Nou is de uitkomst van de zaak wellicht niet eens zo relevant. Wat belangrijker is, is dat de ondernemer de kennelijke verwachting had dat zijn accountant dit voor hem zou regelen, of hem er op zijn minst actief op zou attenderen. En dat die verwachting dusdanig sterk was, dat een gang naar de rechter een logisch vervolg was. 

Ondernemers geven in de praktijk veel vertrouwen aan hun accountants. Andersom dragen accountants deze verantwoordelijkheid actief uit, onder andere door de zorgplicht. Sommige elementen van die zorgplicht zijn heel helder, zoals zorgen dat een ondernemer op tijd is met het deponeren van de jaarrekening. Maar als je kijkt naar de zorgplicht op het gebied van advies is het een stuk minder zwart-wit. Onderdeel ervan is een informatie- en waarschuwingsplicht. Het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) hanteert hiervoor een jurisprudentie waarin naast informeren en waarschuwen ook onder omstandigheden ongevraagd advies moet worden gegeven, zelfs buiten de context van de verleende opdracht om. 

Maar wanneer is er sprake van een uitzonderlijke situatie? En wanneer zijn omstandigheden dusdanig dat er verder moet worden gekeken dan de context van de opdracht? Geldt ongevraagd advies enkel bij acties als risicovolle investeringen? Wat als de ondernemer door het mislopen van de steun failliet was gegaan? En als we verder kijken: voldoe je aan de zorgplicht als je een marketing e-mail uitstuurt naar je klanten, waarvan je weet dat klanten zonder actieve opt-in deze waarschijnlijk niet zullen ontvangen? Het zijn allemaal vragen die tweeledig verdedigd kunnen worden.  

Als je het mij vraagt had het dubbeltje in deze zaak dus net zo goed de andere kant op kunnen vallen. Zorgplicht wordt regelmatig veel breder uitgelegd dan in deze case. Zo heeft de non-assurance dienstverlening van accountants haar eigen verwachtingskloof. En in een sector die onder hoogspanning staat (zowel het MKB als haar accountants) zou dat in de komende tijd nog best eens tot vervelende situaties kunnen gaan leiden.